Elektrificatie
Elektrificatie zal een essentiële, zelfs onmisbare rol gaan spelen bij het terugdringen van de CO2-uitstoot en het overgaan op duurzame energie. Als we in Nederland van het aardgas af willen, en het gebruik van fossiele brandstoffen in het verkeer willen terugdringen, zal er voldoende groene stroom voorhanden moeten zijn.
Verstrekkende gevolgen, te weinig elektrotechnici
Deze elektrificatie heeft verstrekkende gevolgen op meerdere gebieden: het moderniseren van woningen en energienetwerken, het aan elkaar knopen van voorheen gescheiden systemen, introduceren van batterijopslag, een kleine twee miljoen laadpalen plaatsen, verzwaren van meterkasten, installeren van zonnepanelen, grids voorzien van intelligentie en nieuwe functionaliteiten… en zo kunnen we nog wel even doorgaan. Dit alles brengt een nieuwe vraag met zich mee: wie gaat al dat werk eigenlijk uitvoeren? Want om de energietransitie te kunnen realiseren zijn fors meer elektrotechnici nodig. Echter: Nederland kampt al jaren met een aanhoudend tekort aan precies deze beroepsgroep. De elektrotechniek als sector lijkt zelfs aan een imagoprobleem te lijden.
Netbeheerders geven aan dat de wettelijke aansluittermijn niet altijd haalbaar zal zijn, als gevolg van een onverwachte groei van het aantal aanvragen voor een aansluiting en een tekort aan technisch personeel. Ingrid Thijssen, netbeheerder CEO Liander, verwoordde dit twee jaar geleden al: ‘Net als de rest van Nederland, hebben we te maken met een groot tekort aan technici terwijl ons werkpakket zeer snel groeit door de energietransitie en groeiende economie. Dit tekort zorgt ervoor dat de wachttijden voor nieuwe klanten oplopen en dat is heel vervelend.” Volgens Doekle Terpstra, voorzitter van Techniek Nederland, zou het tekort aan vakmensen in de installatiebranche de komende drie tot vijf jaar wel eens kunnen verdubbelen tot 40.000 mensen als er geen stappen worden ondernomen. Volgens Techniek Nederland is het personeelstekort zo groot dat de energietransitie onhaalbaar dreigt te worden – en daarmee dus ook de klimaatdoelen.
Eind oktober zond de VPRO de documentaire ‘De Nieuwe Elite’ uit. In dit programma werd uitgelegd hoe de geplande energietransitie lijkt te gaan mislukken door een tekort aan elektrotechnici. Een aantal experts boog zich over de vraag: hoe komt het dat technische beroepen helemaal uit de mode zijn geraakt? De conclusies waren interessant: de waardering voor het werk blijft laag, en ‘praktische’ vakken mogen meer waardering krijgen.
Ketenleveranciers voor Elektriciteit zullen in de komende jaren veel meer geld verdienen – en dat is ook noodzakelijk, omdat er fors geïnvesteerd moet worden in de ‘keteninstallatie’ van BV Nederland. Kabels, connectoren, installaties en andere componenten moeten worden verzwaard – elk systeem is tenslotte maar zo sterk als haar zwakste schakel. Maar daarbij rijst de vraag: hoeveel geld komt er eigenlijk beschikbaar voor arbeidsvoorwaarden?
Gelukkig is de situatie niet hopeloos. Het is echter wel van belang dat we jongeren interesseren en motiveren voor elektrotechniek. Bij HyTEPS doen we dat bijvoorbeeld door vakonderwijs te verrijken vanuit onze expertise en de praktische vakkennis van studenten te vergroten. Zo werken we nauw samen met de Technische Universiteit Eindhoven, en de Avans, Fontys en HAN-hogescholen. HyTEPS heeft een concrete ‘Power challenge’ opgesteld en werkt die momenteel uit met HBO-instellingen. We realiseren ons natuurlijk wel dat deze studenten al de keuze voor EE hebben gemaakt. De uitdaging zal vooral bestaan uit het wekken van interesse voor dit vakgebied in het regionale voortgezet onderwijs; wellicht moeten we techniek in de bovenbouw van het basisonderwijs verplicht gaan stellen en voeden met praktische aansprekende voorbeelden.
We hebben al diverse academici en stagiairs een plek in ons bedrijf geboden. Daarnaast organiseren wij regelmatig gastcolleges, seminars en lunches rond actuele thema’s voor klanten, partners, en andere geïnteresseerden. We organiseren projecten met de academische wereld en verzorgen (online en offline) lesprogramma’s en cursussen.
HyTEPS neemt actief deel aan Dutch Power, een platform dat participatie in het (vak)onderwijs van alle bedrijven in de E-keten beoogt te organiseren. Samen maken we duidelijk hoe mooi en breed het E-werkveld eigenlijk is. De bijdrage van elke schakel in de energietransitie wordt helder, evenals het feit dat de sector vele typen functies, loopbanen en verdienvermogen kent.
Laten we vooral ook niet vergeten dat we als sector moeten inhaken op alles dat elektrotechniek ‘sexyer’ kan maken. Dat kan met aansprekende thema’s: de avonturen van Elon Musk of Jeff Bezos, maar ook de belangrijke rol die elektrificatie zal spelen in de zaken die veel jongeren extreem belangrijk vinden, van ontwikkelingssamenwerking tot milieu!
Jorlan Peeters
