John Hollemans, Account Manager SRM, Business Unit Marine & Offshore, Eekels Technology B.V.
De elektrificatie van de scheepvaart verloopt traag, mede door hoge kosten en complexe regelgeving. Om deze transitie te versnellen, moeten overheden en industrie investeren in infrastructuur en duidelijke richtlijnen opstellen. Een belangrijke stap in deze richting is de verplichting van emissievrije toegang tot havens. Dit houdt in dat schepen niet langer op hun hoofdmotor mogen binnenvaren en verplicht gebruik moeten maken van walstroom zodra ze aan de kade liggen. Dieselgeneratoren mogen alleen in uitzonderlijke gevallen draaien, en dan uitsluitend op duurzame brandstoffen zoals 100% biodiesel.
Dit vereist echter dat havens altijd voldoende energie kunnen leveren, bij voorkeur uit hernieuwbare bronnen. Het is vergelijkbaar met de transitie naar elektrische auto’s: zonder voldoende laadpalen blijft het een uitdaging. De overheid speelt hierin een cruciale rol door regelgeving op te stellen en te handhaven, terwijl de industrie moet zorgen voor technologische innovaties en investeringen in elektrische en hybride schepen. In Nederland werken diverse partijen eraan om nationale richtlijnen op EU-niveau te standaardiseren, zodat alle lidstaten dezelfde regels hanteren. Door gezamenlijke inspanningen van overheden en de industrie kan de overgang naar emissievrije scheepvaart niet alleen haalbaar, maar ook effectief en betaalbaar worden gemaakt.
Netcongestie: een zelfgecreëerd probleem?
Een veelbesproken uitdaging in de energietransitie is netcongestie, maar in Nederland lijkt dit deels een administratief probleem. Netcongestie is gebaseerd op gecontracteerd vermogen, maar dit volledige vermogen wordt zelden volledig benut. Energieleveranciers reserveren capaciteit voor de maximale afname, wat leidt tot een overschatting van de werkelijke belasting. In situaties waar meerdere bedrijven in een haven hun volledige gecontracteerde vermogen tegelijk willen aanspreken, ontstaan knelpunten.
Een slimme oplossing is om bedrijven binnen een haven samen te laten werken en niet alleen het gecontracteerde vermogen, maar juist het werkelijke gebruik te meten. Als een bedrijf 200 kilowatt heeft gecontracteerd maar slechts 100 kilowatt gebruikt, blijft er 100 kilowatt over die beschikbaar kan zijn voor bijvoorbeeld het opladen van vrachtwagens.
Het draait om het slim verdelen van de vraag naar capaciteit en het voorkomen dat iedereen tegelijkertijd op vol vermogen draait. In veel gevallen kan een walstroominstallatie gewoon functioneren als gebruikers hun behoeften in kaart brengen en het verbruik beter op elkaar afstemmen. Dit vereist echter transparantie en onderlinge afstemming tussen bedrijven. Hier ligt de grootste uitdaging: hoe zorg je ervoor dat bedrijven hun energiegegevens delen en hoe wordt de verdeling eerlijk verrekend? Duidelijke afspraken, onderlinge samenwerking en harmonisatie zijn de sleutels tot slimmer energieverbruik.
Standaardisatie van walstroom: efficiënter en duurzamer
Binnen de scheepvaart kan standaardisatie van walstroomaansluitingen aanzienlijke voordelen opleveren op het gebied van energieverbruik en netcongestie. Slimme en efficiënte walstroominstallaties kunnen eenvoudiger worden aangesloten op duurzame energiebronnen en opslag, waardoor vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd.
Op dit moment ontbreekt een uniforme standaard voor walstroomaansluitingen in de maritieme sector, met uitzondering van de cruise-industrie. In deze sector zijn protocollen succesvol geharmoniseerd: het is exact vastgelegd welke stekkers, transformatoren en pilotcontacten moeten worden gebruikt. Een voorbeeld hiervan is de cruiseterminal in Rotterdam, die binnenkort dezelfde standaard hanteert als de Cruise Terminal Amsterdam.
In andere maritieme sectoren, zoals RoRo-scheepvaart, is er echter veel variatie. Hoewel er basisregels bestaan, verschillen aansluitingen sterk per schip en regio. Dit leidt tot een wirwar van systemen, waarbij sommige schepen werken met specifieke hoogspanningsstekkers uit Amerika, terwijl anderen totaal andere aansluitingen vereisen. Deze diversiteit maakt de aansluiting van walstroom voor veel scheepstypes complex en inefficiënt, wat leidt tot energieverliezen en extra kosten.
Nederland zet steeds meer in op het integreren van walstroomvoorzieningen met slimme technologieën en open-source platforms. Dit stelt havens en gebruikers in staat om energieverbruik efficiënter te monitoren en beheren, en gegevens te verzamelen voor verdere optimalisatie. Een geautomatiseerde en gestandaardiseerde walstroominfrastructuur bevordert een duurzamere scheepvaart en draagt ook bij aan een efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet.
Conclusie
De elektrificatie van de scheepvaart en de integratie van walstroom zijn cruciale stappen naar een duurzamere maritieme sector. Om deze transitie succesvol te maken, is samenwerking tussen overheden, industrie en havens essentieel. Standaardisatie van walstroomaansluitingen, slimme energieverdeling, doorlopend inzicht in verbruik, slimme analyse, en heldere regelgeving kunnen bijdragen aan een efficiënte, betaalbare en duurzame energievoorziening binnen de scheepvaart. Door gezamenlijke inspanningen kunnen de uitdagingen van netcongestie en variabele walstroomsystemen worden overwonnen, en kan de maritieme sector een stap zetten richting een emissievrije toekomst.
Eekels Technology is een specialist in elektrotechnische en mechanische oplossingen voor de maritieme sector. Met meer dan 110 jaar ervaring en een wereldwijd netwerk van vestigingen en partners biedt het bedrijf een breed scala aan producten en diensten die bijdragen aan duurzame en efficiënte energieoplossingen aan boord van schepen. Door innovatie en ontwikkeling van duurzame technologieën draagt Eekels bij aan een efficiëntere en milieuvriendelijkere maritieme industrie.