Het stroomnet loopt vol en er is op diverse locaties in Nederland weinig tot geen capaciteit om nieuwe projecten aan te sluiten: een uitdaging voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welke mogelijke oplossingen zijn er?
Geri Wijnen, Projectmanager Duurzame Economie, VNO-NCW Co-creatie
Netbeheerders kunnen al enige tijd niet meer op alle verzoeken om nieuwe aansluitingen in gaan. Daardoor worden bedrijven en bedrijvenparken beperkt, bijvoorbeeld omdat ze geen hernieuwbare bronnen kunnen integreren, of niet kunnen elektrificeren omdat ze geen grotere aansluiting kunnen krijgen voor nieuwe machines en apparatuur. Dat heeft gevolgen voor het hele ecosysteem. Netbeheerder Enexis heeft ons laten weten dat elk bedrijf hier op een gegeven moment tegenaan gaat lopen – de vraag naar elektriciteit gaat met een factor 4-5 toenemen. De ontwikkelingen gaan eigenlijk veel sneller dan we ooit had kunnen voorspellen, en de netbeheerders moeten een enorme inhaalslag maken. De oorzaken van de toegenomen vraag zijn per bedrijf en sector verschillend. Soms gaat het om uitbreiding, soms gaat het om elektrificatie van processen, soms gaat het om verregaande digitalisering…
Als er niet al te veel verandert aan de huidige situatie heeft dat gevolgen voor onze concurrentiepositie, klimaatdoelen, en de energietransitie. Niet alleen voor de regio’s maar ook voor Nederland. Het doemscenario is natuurlijk dat we met z’n allen de doelstellingen op dit vlak niet behalen, omdat er een rem zit op de elektrificatie die daarvoor nodig is. Grotere bedrijven hebben vaak een duurzaamheidsmanager of andere mensen in dienst die met dit thema bezig zijn, maar ook MKB’ers krijgen vaker te maken met duurzaamheidsdoelstellingen, soms vanuit klanten, regelgeving, en medewerkers.
Een nieuwe houding
Overheid, bedrijfsleven, en brancheorganisaties moeten de handen ineenslaan om deze uitdaging aan te gaan. Dat vraagt wel om een nieuwe houding – niet alleen van bedrijven maar ook van de overheid en het parkmanagement. Er moet veel meer worden samengewerkt aan het integreren, uitwisselen en opslaan van energie. We zullen dat zowel landelijk als lokaal heel anders moeten gaan organiseren. Op veel bedrijventerreinen worden nu de eerste stappen gezet. Helaas is de regelgeving nog niet overal op orde. Het is essentieel dat daar snel duidelijkheid over komt. Ook opslag zal een belangrijke rol spelen. Zonne-energie of windenergie kunnen lokaal worden opgeslagen en herverdeeld en ik kan me voorstellen dat bedrijventerreinen gebruik zullen maken van meerdere energiedragers en een combinatie van energie-infrastructuren. Zo kunnen ze warmte, elektriciteit en eventueel waterstof opslaan en optimaal inzetten.
VNO NCW Brabant-Zeeland, en met name de projectentak VNO NCW Co-creatie, wil samenwerking tussen ondernemers, ondernemersverenigingen en de overheid stimuleren om een duurzame economie van de grond te krijgen. Op slechts zo’n 15% van de bedrijventerreinen bestaat er een vorm van professionele, gestructureerde samenwerking. Daarom zijn we op vijftien bedrijfsterreinen aan de slag om de benodigde samenwerkingen te smeden rond de duurzaamheidsopgaven.
Daarnaast organiseren we als VNO-NCW Brabant Zeeland jaarlijks meerdere events op dit thema voor onze leden, bijvoorbeeld over circulair ondernemen, waterstof, en volgende stappen in de energietransitie. Dit om ondernemers te inspireren en kennis te delen. Wij willen ondernemers activeren om professioneler te gaan samenwerken en de overheid aansporen om echt aan de slag te gaan met bedrijfsterreinen, en na te denken over planning, organisatie, en financiering. Het is nu een beetje een kip-en-ei verhaal – wie is er nou verantwoordelijk en neemt er de eerste stap? Maar de problematiek rond energie is te urgent om zo’n afwachtende houding te hebben.
Natuurlijk is wat HyTEPS doet ook van groot belang: niet alleen kennis delen, maar ook helpen achterhalen wat je kunt doen met de aansluiting die je al hebt en daar creatiever mee omgaan. Zo kan bestaande installatiecapaciteit veel efficiënter worden gebruikt.
Samenwerking tussen markt, overheid, en netbeheerders
Het gaat dus niet alleen om technische oplossingen – we moeten allerlei systemen, processen, en samenwerkingsverbanden aan elkaar knopen en veel slimmer om gaan met de capaciteit die we hebben. Daarnaast moet de regelgeving nieuwe oplossingen faciliteren en niet in de weg staan. Ook binnen bijvoorbeeld gemeenten moeten afdelingen niet los van elkaar aan het thema duurzaamheid werken, maar echt een geïntegreerd en gebiedsgericht beleid ontwikkelen. En tegelijkertijd moeten we de beste aanpak voor elk bedrijventerrein en elke regio bepalen.
De overheid is in de afgelopen jaren druk bezig geweest met aansluitingen in woonwijken, wat natuurlijk heel belangrijk is. Maar woningen verbruiken slechts een relatief klein deel van alle energie in Nederland. Het verbruik op bedrijfsterreinen reguleren – daar valt grote winst te behalen. De overheid kan vinden dat de markt dat maar zelf moet regelen maar structurele oplossingen vragen om samenwerking tussen markt, overheid, en netbeheerders!
