Het tekort aan elektrotechnici

Het tekort aan elektrotechnici: oorzaken, gevolgen, en oplossingen

Doekle Terpstra, voorzitter Techniek Nederland

Nederland is koploper in Europa als het gaat om het aandeel zonnestroom in de elektriciteitsvoorziening. Mondiaal staan we op een derde plek na Chili en Jordanië. Elektrificatie met warmtepompen groeit ook razendsnel. Afgelopen jaar was al een absoluut record met 110.000 geplaatste warmtepompen; dit jaar zullen dit er naar verwachting 170.000 zijn. Ook als het gaat om de oplaadinfrastructuur voor elektrisch vervoer is ons land in Europa koploper.

Echter: er is er in ons land nog altijd een tekort van 20.000 technische vakmensen. Dat tekort is ontstaan doordat techniek decennialang ten onrechte is ondergewaardeerd. Mensen associeerden techniek ten onrechte met vuil en zwaar werk en er was onvoldoende oog voor het aantrekkelijke carrièreperspectief. Als gevolg daarvan deden ouders er alles aan om hun kind naar het havo of vwo te laten gaan. Onbegrijpelijk als je bedenkt dat een technische beroepsopleiding veel meer perspectief biedt. Een loopbaan in de techniek betekent een werkgarantie voor het leven!

Het ‘Aanvalsplan Techniek’

Het Aanvalsplan Techniek is écht baanbrekend. Voor het eerst slaan we als technische branches de handen ineen om de tekorten terug te dringen. We investeren vanuit de techniekbranches zelf een half miljard euro in het Aanvalsplan over een periode van tien jaar; de overheid doet hetzelfde. In totaal komt er dus een miljard euro beschikbaar.

Het tekort aan technici is weerbarstig, daarom zijn onconventionele maatregelen dringend nodig. Zo komen wij met de ‘Gouden Poort’. Die moet uitgroeien tot dé centrale plek voor starters, zij-instromers, en ervaren vakmensen die een overstap naar een andere technische sector overwegen of zich verder willen bekwamen. Van daaruit krijgt iedereen die voor een baan in de techniek kiest onder andere een 10-jarige werk- en ontwikkelgarantie. Ook stelt het bedrijfsleven 1.000 extra (hybride) docenten beschikbaar. We willen meer statushouders aan de slag helpen en meer talent van buiten aantrekken. Met een productiviteitsoffensief willen we bovendien zorgen voor meer robotisering en digitalisering, meer prefab en standaardisering. Met al deze maatregelen gaan we structureel 60.000 technische vacatures invullen.

De rollen van overheid, onderwijs en bedrijfsleven

Bij het Aanvalsplan Techniek zijn de overheid en het onderwijs betrokken. De overheid kan het techniekonderwijs extra aantrekkelijk maken en daardoor de instroom stimuleren. Denk bijvoorbeeld aan gunstigere bekostiging of moderne technische outillage in de praktijklokalen. Daarnaast is het belangrijk om de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven nóg meer te versterken. In de technieksector lopen we wat dat betreft al voorop ten opzichte van andere branches, maar het kan altijd nog beter.

Tijd voor een positief beeld van het vakgebied

We hebben met z’n allen het imago van de techniek laten versloffen. Het beeld van zwaar, vuil en onderbetaald werk is al lang achterhaald. Het vak wordt breder, innovatiever en digitaler. Zwaar materiaal maakt meer en meer plaats voor slimme techniek. Daar komt bij dat de cultuur in techniekbedrijven volop in beweging is; communicatieve vaardigheden, creativiteit en teamwork zijn belangrijker dan ooit. Werken in de techniek wordt daardoor steeds aantrekkelijker, voor mannen én vrouwen. Ondertussen neemt óók de maatschappelijke betekenis van de technieksector snel toe. De energietransitie is onuitvoerbaar zonder techniek, voor innovaties in de gezondheidszorg geldt hetzelfde. Er zijn in de technieksector volop kansen als installatiemonteur, maar bijvoorbeeld ook als adviseur, ontwerper en data-analist.

Het imago van werken in de techniek begint al te kantelen. Steeds meer ouders en kinderen beseffen dat een keuze voor het technisch beroepsonderwijs minstens net zo aan aantrekkelijk is als een keuze voor het havo of vwo. Technische vakmensen kunnen nu al meer verdienen dan een hbo’er in de financiële dienstverlening.

Bedrijven kunnen zelf laten zien hoe aantrekkelijk werken in de techniek is. Bijvoorbeeld door op social media hun innovatieve projecten te laten zien of trotse werknemers erover te laten vertellen. Ook Techniek Nederland laat op het platform De makers van Morgen de geweldige prestaties zien die onze leden dagelijks leveren. Het platform is de etalage van de technieksector met onder meer inspirerende verhalen van ondernemers en technische vakmensen. Techniek Nederland start dit najaar bovendien een vernieuwende arbeidsmarktcampagne.