Jeroen Scholten, Senior Business Developer Energietransitie, Rabobank
Bij de Rabobank sparren we elke dag met bedrijven om hun strategische plannen en begrotingen te vertalen naar investeringen in gebouwen, machines, installaties, mensen, processen, software, en meer. Door elektrificatie van warmte, transport en industrie en de ontstane netcongestie is duurzame energievoorziening inmiddels chefsache geworden en zijn de CEO en CFO hier tegenwoordig steeds vaker bij betrokken, naast het hoofd van de technische dienst. Wij ontwikkelen als bank een duidelijke visie op deze thema’s en blijven bijsturen en actualiseren. Hierdoor kunnen we bedrijven bijstaan met kennis, netwerk en financiering en zo de Energietransitie helpen versnellen.
Het zou veel makkelijker moeten worden om afspraken vast te leggen over management van netcapaciteit. Zo kan een overschot van de ene partij op een specifiek moment gemakkelijk worden vrijgemaakt voor een andere partij met een tekort. De voorgestelde nieuwe energiewet kan nieuwe mogelijkheden brengen en de Energietransitie versnellen door groepscapaciteitsovereenkomsten en capaciteitsbeperkingen te formaliseren. Deze wet roept echter ook nieuwe vragen op over de praktische werking, zoals het delen van energie met de buurt, wat ongetwijfeld financiële en belastingtechnische gevolgen zal hebben, en hoe de schaarse netcapaciteit te verdelen.
Veel van de bedrijven waar wij gesprekken mee voeren willen heel graag investeren in uitbreiding of versterking van hun productie of andere activiteiten, maar stuiten op capaciteitsbeperkingen. Vaak constateren ze congestie op een bepaalde transformator, zonder te beseffen dat er op andere transformatoren, of bij naburige bedrijven, nog voldoende capaciteit beschikbaar is. Het blijkt dat veel bedrijven vooral kijken naar piekbelastingen, terwijl deze in de praktijk vaak goed te managen zijn. Het net is vaak minder vol dan wordt gedacht. Terwijl er congestie kan zijn op hoogspanningsniveau, kan er bijvoorbeeld op middenspanningsniveau nog genoeg ruimte zijn. Door opwek- en verbruiksprofielen over elkaar heen te leggen zien we vaak dat er nog volop mogelijkheden zijn. Overigens zijn er regelmatig nog energiebesparingen te realiseren, denk aan de Erkende Maatregelenlijst of blindvermogen optimalisatie. Bedrijven beginnen steeds vaker met het inventariseren van hun energieverbruik, maar kijken nog te weinig over de grenzen van hun eigen organisatie heen. Gelukkig zijn steeds meer bedrijventerreinen nu bezig met het gezamenlijk aanpakken van deze uitdagingen. Hopelijk maakt de nieuwe energiewet het ook makkelijker voor bedrijven om samen te werken en over de muren van hun eigen fabrieken heen te kijken.
Een hele mooie best practice is het Ecofactorij-initiatief in Apeldoorn. Dit duurzaam bedrijventerrein biedt een gunstige locatie voor logistieke bedrijven door de bereikbaarheid en de aanwezigheid van een eigen duurzaam elektriciteits- en glasvezelnetwerk. Ecofactorij ondersteunt efficiënt ondernemen door het monitoren van energieopbrengsten van zonneparken, die bijdragen aan duurzame bedrijfsvoering. Zulke energiehubs, waar bedrijven slim omgaan met capaciteit en overeenkomsten sluiten om die capaciteit te delen, bieden enorm veel potentieel.
Emissievrij Werken: uitdagingen voor transport- en bouwbedrijven
Elektrificatie van transport is cruciaal voor de Energietransitie omdat het aanzienlijk kan bijdragen aan de vermindering van CO2-uitstoot en de integratie van hernieuwbare energiebronnen in de infrastructuur ondersteunt. Veel van de vragen die wij ontvangen komen van transport- en bouwbedrijven die graag emissievrij willen werken. Zij zoeken naar stroomvoorziening op de plaatsen waar ze projecten uitvoeren, of wanneer ze onderweg zijn. Daarnaast willen veel ondernemers verduurzamen door bijvoorbeeld zonnepanelen of windmolens te installeren, maar lopen ze tegen een wirwar van regels en voorwaarden aan. In al deze gevallen denken wij mee over de business case, financieringsmogelijkheden en potentiële partners. Duurzaamheidsambities mogen nooit opgegeven worden vanwege belemmeringen, vind ik; we moeten samen zoeken naar oplossingen.
Modellen en simulaties zijn daarbij essentieel, maar krijgen niet altijd genoeg aandacht. Het is belangrijk om niet alleen naar de historie te kijken, maar ook toekomstplannen door te rekenen. Hoeveel elektrische vrachtwagens wil een transporteur bijvoorbeeld jaarlijks toevoegen? Wat kun je zelf aan stroom opwekken? Hoeveel oplaadpunten heeft een kantoorgebouw over vijf jaar nodig? Dit alles moet stap voor stap uitgewerkt worden, waarbij je kijkt naar zowel het net als je eigen installatiecapaciteit, en hoe alles optimaal gedimensioneerd kan worden. Ook de planning van energieverbruik is cruciaal: kan het gebruik van machines over de dag verspreid worden om pieken te voorkomen? En kun je dit in overleg met andere bedrijven optimaliseren om het risico op netcongestie te verminderen? En hoe kun je optimaal gebruik maken van het fluctuerende aanbod (en daarmee ook prijs) van groene stroom? Welke flexibiliteit in je proces heb je zelf in de hand, waarmee je de energievraag kunt sturen en/of tijdelijk kunt opslaan? Wij geven graag adviezen, maar weten niet altijd precies wat er achter de meters in de installaties hangt. Om tot het beste advies te komen, is maatwerk nodig op het vlak van monitoren, meten en simuleren. Als je eenmaal weet welke richting je op moet, moet je alles door een gespecialiseerde adviseur laten doorrekenen die je hele site in kaart brengt en jouw toekomstplannen meeneemt. Je moet rekening houden met zowel huidige verbruikspatronen als toekomstige ontwikkelingen. Een bedrijf als HyTEPS speelt hierin een essentiële rol.
Samenwerking en innovatie: sleutel tot succes
Voorbeelden van slimme samenwerking zijn bijvoorbeeld om ’s nachts meer productie te draaien, of voertuigen aan het einde van de dag op te laden met stroom uit een batterij die overdag is opgeladen met zonne-energie. Een koelcel kan misschien tijdens piekuren de temperatuur iets laten stijgen om capaciteit op het stroomnet vrij te maken. Het maken van afspraken over het optimaal verdelen van capaciteit zou gemeengoed moeten worden. Grote verbruikers kunnen meer doen om onbalans in het verbruik en congestie tegen te gaan, maar daarvoor is wel inzicht in elkaars processen en data nodig en samenwerking met de netbeheerders. Dit vergt een mentaliteitsverandering en gewenning, waarbij inzicht in eigen processen de eerste stap is. Iedereen moet beseffen dat energie niet meer vanzelfsprekend is en dat we allemaal een verantwoordelijkheid hebben om hier slim mee om te gaan.
Bij Rabobank hebben we in samenwerking met marktpartijen de tool www.RaboElectric.nl ontwikkeld. Deze tool helpt klanten inzicht te krijgen in de elektrificatie van voertuigen, inclusief kostenvergelijkingen tussen dieseltrucks en elektrische trucks, en mogelijkheden voor zelfopwekking en opslag van stroom. De Rabo Electric tool ondersteunt bedrijven bij het maken van geïnformeerde keuzes rondom de overstap naar elektrisch vervoer. Hiermee kunnen bedrijven hun energiehuishouding door het jaar heen optimaliseren en strategische begeleiding krijgen bij de Energietransitie met Total Cost of Ownership (TCO) scenario’s en adviezen over infrastructuur, zoals laadpalen en slimme energiesystemen.
Kennis en voorsprong exporteren
Nederland loopt samen met Noorwegen, Zweden en Denemarken voorop in elektrificatie, dankzij beleidsmaatregelen, overheidssteun, investeringen in hernieuwbare energie en sterke infrastructuur voor elektrische voertuigen, ondersteund door technologische innovaties. Deze kennis biedt een interessant exportproduct voor Nederland. We kunnen onze kennis en voorsprong exporteren om andere landen te helpen, en de overheid en banken kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
De Energietransitie is een complexe maar essentiële beweging die vraagt om samenwerking, innovatie en strategische planning. Bedrijven moeten leren om over hun eigen grenzen heen te kijken en samen te werken om het beste uit hun energie-infrastructuur te halen. Met de juiste ondersteuning, tools en regelgeving kunnen we gezamenlijk stappen zetten naar een duurzamere toekomst. Bij Rabobank staan we klaar om bedrijven te begeleiden bij deze overgang, met advies, financiering en innovatieve oplossingen. De sleutel tot succes ligt in inzicht, samenwerking en een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een duurzame energievoorziening.
Jeroen Scholten heeft een elektrotechnische en financiële achtergrond. Hij werkt dertien jaar bij de Rabobank en is betrokken bij financieringen voor permanente en tijdelijke energieoplossingen, vaak voor zeer grote bedrijven. Daarvoor heeft hij tien jaar in de elektrotechnische industrie gewerkt. In zijn huidige functie werkt hij met een specialistisch team aan sterk uiteenlopende projecten en aanvragen: van congestievraagstukken en elektrificatie van wagenparken tot opslagprojecten en energy hubs. Ook heeft hij in zijn woonplaats een Energiecooperatie opgericht.
