Slim omgaan met netcongestie en klimaatdoelstellingen

Om de klimaatdoelen te behalen, zijn wind- en zonne-energie en andere duurzame bronnen hard nodig. Steeds meer bedrijven willen bijdragen aan duurzaamheid en zelf energie opwekken en terugleveren. Maar de vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet blijft stijgen en tegelijkertijd raakt het stroomnet op steeds meer plaatsen vol. Onlangs nog konden we bijvoorbeeld lezen hoe 250 agrariërs zich hebben gemeld bij het LTO Noord-meldpunt Netcongestie. Zo’n dertig van deze agrariërs hebben zonnepanelen geplaatst maar kunnen geen stroom terugleveren aan het net.

Netbeheerders zoeken hard naar slimme manieren om gebruik van het elektriciteitsnet te optimaliseren en congestie effectief tegen te gaan. Maar vorig jaar gaf netbeheerder Alliander aan dat het huidige stroomnet minimaal zou moeten verdubbelen om aan de snel groeiende vraag te voldoen. Het lijkt er niet op dat deze situatie op korte termijn zal verbeteren, waardoor Nederland haar duurzaamheidsdoelen dreigt te missen.

Energieminister Rob Jetten wil door snellere uitbreiding, slimmer gebruik en meer flexibele afname het stroomnet geschikt maken voor de energietransitie. Met dit in het achterhoofd heft de overheid samen met de netbeheerders, de Autoriteit Consument & Markt (ACM), bedrijven, gemeenten en provincies het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (LAN) gepresenteerd.

Een stap in de juiste richting. Toch zijn er ook kritische geluiden. “De maatregelen in het plan bieden helaas nog geen garantie dat er voldoende netcapaciteit zal zijn om de klimaatambities van het kabinet waar te maken, maar het zijn belangrijke eerste stappen voor concrete actie’, aldus de ondernemersorganisaties,” aldus VNO-NCW.

Opslag zou een deel van het probleem op kunnen lossen. Systemen die elektrische energie opslaan voor later gebruik ontlasten het elektriciteitsnetwerk en zorgen voor grotere flexibiliteit en betrouwbaarheid. Vraag en aanbod kunnen worden afgestemd op een manier die zo energiezuinig en efficiënt mogelijk is. Er zijn vooralsnog echter onvoldoende mogelijkheden om energie op te slaan. Binnenkort zou minister Jetten minister ‘Routekaart Energieopslag’ moeten publiceren, die hopelijk meer duidelijkheid zal verschaffen.

Tijdens de eerste jaren van HyTEPS hebben we regelmatig tijdens lezingen voorspeld dat het energieverbruik in 2022 verdubbeld zou zijn. Inmiddels is dat veel meer geworden – en sommige experts voorspellen dat we binnenkort in geheel Europa acht keer zoveel energie zullen gebruiken dan een aantal jaren geleden.

We moeten natuurlijk ook niet uit het oog verliezen dat uitbreiden en aanpassing van het stroomnet enorme kosten, impact op de infrastructuur, logistieke uitdagingen, en overlast voor burgers en bedrijven met zich meebrengt. Daarnaast hebben we te kampen met een gebrek aan geschoold elektrotechnisch personeel. Volgens Techniek Nederland is dat tekort zo groot dat de energietransitie onhaalbaar dreigt te worden – en daarmee dus ook de klimaatdoelen.

Alleen door slim beleid en doelgericht investeren wordt het mogelijk om onze klimaatdoelstellingen te behalen. HyTEPS werkt natuurlijk graag mee aan het oplossen van deze uitdagingen. Door ‘inbreiden’ helpen we bijvoorbeeld meer rendement halen uit bestaande installaties. Door ‘inbreiding’ kan ruimte worden gecreëerd achter de eigen trafo(‘s) in elektrische installaties. Power Quality – de kwaliteit van spanning en stroom – speelt hierin een belangrijke rol. Door het weghalen van Power Quality-fenomenen zoals harmonische vervuiling, inductief en capacitief blindvermogen en door ‘load balancing’ kan de bestaande installatiecapaciteit veel efficiënter worden gebruikt. Hierdoor komt er ruimte vrij voor bijvoorbeeld uitbreiding (expansie) of het doorvoeren van de gewenste en noodzakelijke verduurzamingsinitiatieven.

Vaak gaat het optimaliseren van de Power Quality ook nog eens gepaard met reductie van energieverliezen. Ondertussen kan er worden gewerkt aan lokale opslag van stroom, optimalisatie van verbruik en distributie, en allerlei andere slimme technieken die ervoor zorgen dat we zonder nieuwe problemen te introduceren de klimaatdoelstellingen behalen en aantrekkelijk blijven voor ondernemingen.

Want niemand, zo vinden wij, zou zich zorgen moeten maken over de beschikbaarheid en veiligheid van elektriciteit.